جراحی ریه
اندام ریه؛ این یک جفت اندام است که در داخل قفسه سینه قرار دارد و توسط دنده ها و دیافراگم احاطه شده است. اگرچه ریه ها مهم ترین اندام های فرآیند تنفسی هستند، نفس گرفته شده از نای و برونش ها عبور کرده، به ریه ها می رسد و از آنجا با خون مخلوط می شود و از طریق سیاهرگ ها به اندام ها می رسد. ناحیه بین ریه ها و قفسه سینه به عنوان پلورا تعریف می شود. ریه های متشکل از لوب راست و چپ؛ از 3 لوب در سمت راست و 2 لوب در سمت چپ تشکیل شده است. بیماری های ریوی به طور کلی در این لوب ها رخ می دهد.
جراحی های ریه برای درمان سرطان ریه یا عفونت ریه-پلورا انجام می شود. جراحی‌های ریه با همکاری گروه‌های بیماری‌های قفسه سینه، انکولوژی و رادیوتراپی انکولوژی برنامه‌ریزی و انجام شده است. درمان بیماری های ریوی دوران کودکی و ناهنجاری های قفسه سینه همراه با متخصصان اطفال ارزیابی می شود.
جراحی ریه به دو صورت انجام می شود: جراحی به روش بسته و جراحی باز
وضعیت بیمار و نوع بیماری مشخص می کند که کدام روش مناسب است.
در این مرحله، من می خواهم برخی از اطلاعات اولیه را در مورد آناتومی ریه برای درک بهتر موضوع به اشتراک بگذارم.
ما دو ریه داریم، راست و چپ.
هوای خروجی از نای اصلی ابتدا به سمت راست و چپ نایژه اصلی و سپس به نقاط انتهایی ریه منتقل می شود تا به ریه ها برسد. برای این منظور، مجاری تنفسی دائماً تقسیم می شود (مانند امتداد از تنه درخت تا برگ ها) و هوا را به اتاق های تبادل خون و گاز (آلوئول ها) منتقل می کند.
ریه راست ما از 3 قسمت اصلی (لوب) و ریه چپ ما از 2 لوب تشکیل شده است.
هر لوب ریه به بخش های فرعی به نام لوبول (بخش) تقسیم می شود.
10 بخش در ریه راست و 8 بخش در ریه چپ وجود دارد.
هر بخش دارای شریان، سیاهرگ، برونش و شبکه لنفاوی خاص خود است.
ریه اندامی غنی از عروق لنفاوی و غدد لنفاوی است. زیرا ریه اندامی است که مسیر آن به بیرون باز است. مواد خارجی، دود مضر، گرد و غبار و ذرات موجود در هوای استنشاقی به راحتی به ریه ها می رسند. برای اینکه بدن ما از شر این مواد مضر خلاص شود؛ با موهای بینی، موهای مجرای تنفسی و ترشح و خلط تولید شده برای سرفه کردن مواد مضر مبارزه می کند.
مواد یا سلول هایی که به این طریق نمی توانند از ریه ها خارج شوند یا ممکن است به دلیل آسیب به بافت ریه برای بدن مضر باشند، توسط سلول های سیستم ایمنی (ماکروفاژهای آلوئولی) در آلوئول ها احاطه شده اند. اگر با این روش نتوان بر آن غلبه کرد، به کانال های لنفاوی و از آنجا به غدد لنفاوی حرکت می کند (می توانید غدد لنفاوی را به عنوان پاسگاه های بدن ما در نظر بگیرید).
روش های جراحی ریه چیست؟
ریه ها یک جفت اندام هستند که در داخل قفسه سینه قرار دارند و توسط دیافراگم زیر دنده ها در جلو احاطه شده اند. نفس گرفته شده از طریق ساختارهایی به نام نای و برونش به ریه ها می رود.
فضای بین ریه ها و قفسه سینه را فضای جنب می گویند. ریه راست و چپ از لوب تشکیل شده است. دو لوب در ریه چپ و سه لوب در ریه راست وجود دارد. بیماری های ریوی گاهی همه لوب ها و گاهی نواحی و لوب های خاصی از ریه را درگیر می کند. بنابراین در جراحی ریه در برخی موارد باید قسمت زیادی از ریه برداشته شود و در موارد دیگر باید لوب های مربوطه برداشته شود.
(ETS) یک روش جراحی بسته آندوسکوپی ریه است. در این روش دوربین آندوسکوپی از طریق برش های بسیار کوچک بین دنده ها به داخل حفره قفسه سینه هدایت می شود. تصویر بر روی صفحه ویدئو پخش می شود و این روش با پیشبرد ابزارهای جراحی ویژه از طریق برش ها انجام می شود. آخرین روش آندوسکوپی مورد استفاده در جراحی بسته ریه، تک پورت است. در این روش عمل از طریق یک برش ۲ سانتی متری انجام می شود. راحتی بیمار و نتایج زیبایی در این عمل بسیار رضایت بخش است.
توراکوسکوپی، یکی دیگر از جراحی های بسته ریه، در بیمارانی که نمی توانند جراحی باز انجام دهند و ظرفیت تنفسی پایینی دارند ترجیح داده می شود. در توراکوسکوپی از دستگاه خاصی به نام توراکوسکوپ در حین جراحی استفاده می شود. این دستگاه یک لوله فلزی با سیستم نوری است که امکان روشنایی و معاینه حفره پلور را فراهم می کند. در روش بسته، توراکوسکوپ از طریق برشی که معمولاً بین دو دنده ایجاد می شود، وارد حفره قفسه سینه می شود. به این ترتیب چسبندگی های احتمالی در پلور از بین رفته و از تجمع آب در اطراف ریه ها جلوگیری می شود. با این روش می توان بافتی را نیز برای استفاده در بررسی بافت شناسی به دست آورد.
جراحی بسته ریه مزایایی دارد. مهم ترین آن ها این است که جراحی زمان کوتاهی می برد و درد بعد از عمل کمتر احساس می شود. عوارض و بستری شدن در بیمارستان این جراحی ها نیز کوتاه است. بعد از جراحی نیازی به مراقبت های ویژه نیست. بیمار در مدت زمان کوتاه تری به زندگی عادی خود باز می گردد.
سرطان ریه و تومورها، کیست ها، تومورهای مدیاستن را می توان با روش بسته عمل کرد. بیوپسی ریه، تخلیه مایع انباشته شده در حفره قفسه سینه و جراحی های دیافراگم نیز مواردی هستند که با روش های بسته درمان می شوند.
در جراحی باز ریه، یک برش بزرگ در قفسه سینه (توراکوتومی) ایجاد می شود. در حین جراحی، ریه مستقیماً دیده می شود. با این روش می توان بخشی یا تمام ریه ها را خارج کرد. در این اعمال جراحی که با بیهوشی عمومی انجام می شود، پس از بیهوشی، بیمار را به پهلو خوابانده و برشی زیر تیغه شانه ایجاد می شود. از طریق این برش به ریه ها بین دنده ها رسیده و عمل جراحی انجام می شود. عوارض بعد از جراحی ممکن است در افراد رخ دهد. شایع ترین عوارض عبارتند از؛ عفونت، لخته شدن خون در ریه ها یا پاها، نشت هوا از ریه ها. جراحی باز ریه معمولاً در صورتی انجام می‌شود که توده‌ای در ریه‌ها تشخیص داده شود، با در نظر گرفتن اندازه و محل توده. اگر تشخیص داده شود که توده سرطانی است، ممکن است برخی یا تمام ریه ها برداشته شوند.
چه مقدار بافت ریه در جراحی برداشته می شود؟
بافت ریه باید برداشته شود؛ بسته به عملکرد تنفسی و قلبی بیمار، اندازه و محل سرطان و وضعیت غدد لنفاوی متفاوت است.
گزینه های جراحی
سگمنکتومی (برداشتن بخشی از ریه)
لوبکتومی (برداشتن بخشی از ریه)
پنومونکتومی (حذف کامل ریه یک طرفه)
درمان جراحی باید کامل باشد (جراحی به گونه ای انجام شود که بعد از جراحی توموری باقی نماند). چه با روش بسته یا باز، اصول جراحی تومور هرگز نباید به خطر بیفتد.
در درمان جراحی، مقداری از بافت سالم ریه همراه با بافت تومور برداشته می‌شود. یکپارچگی تومور نباید به خطر بیفتد. از یک سو، برای جلوگیری از عود سرطان، تا حد امکان برداشتن مقدار زیادی از ریه انجام شود و از سوی دیگر، برداشتن کمترین بافت ریه بدون آسیب به کیفیت زندگی و ظرفیت تنفسی بیمار بسیار مهم است.
خطر زندگی (خطر مرگ) جراحی سرطان ریه چیست؟
عوامل مرتبط با بیمار (سن، وضعیت عمومی، ذخیره تنفسی و قلبی، بیماری های اضافی)،
بسته به اندازه تومور، محل،
بسته به نوع جراحی که باید انجام شود (روش باز / بسته)
بسته به اندازه جراحی متفاوت است (سگمنکتومی، لوبکتومی، پنومونکتومی، روش های اضافی).
خطر حیاتی (خطر مرگ) در طول و در طی 30 روز پس از عمل جراحی تقریباً 1٪ برای قطعه برداری استاندارد، 2٪ برای لوبکتومی، 4٪ برای برداشتن کل ریه چپ، و 6٪ برای برداشتن کل ریه راست است.
چه کسانی باید جراحی ریه انجام دهند؟
جراحی ریه یکی از روش‌های درمانی مهم برای بیماران مبتلا به بیماری‌های ریوی است که درمان دارویی یا سایر روش‌ها برای آن‌ها کافی نیست. این عمل جراحی می‌تواند شامل برداشتن بخشی از ریه، تمام ریه یا انجام تغییرات ترمیمی باشد. اما جراحی ریه برای همه مناسب نیست و فقط در موارد خاصی توصیه می‌شود. در این مقاله به بررسی دلایل و شرایط انجام جراحی ریه و دسته‌بندی افرادی که نیاز به این عمل دارند، می‌پردازیم.
- بیماران مبتلا به سرطان ریه
یکی از شایع‌ترین دلایل جراحی ریه، وجود توده‌های سرطانی است. جراحی می‌تواند برای برداشتن تومور و جلوگیری از گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن انجام شود. این عمل معمولاً برای بیمارانی که:
در مراحل اولیه سرطان قرار دارند.
توده در یک بخش محدود از ریه باشد.
وضعیت جسمانی مناسبی داشته باشند و قادر به تحمل عمل باشند.
انجام می‌شود. جراحی ممکن است شامل لوبکتومی (برداشتن یک لوب از ریه)، سگمنتکتومی (برداشتن بخشی از لوب) یا پنومونکتومی (برداشتن کل ریه) باشد.
- بیماران مبتلا به آمفیزم یا COPD پیشرفته
آمفیزم نوعی بیماری انسدادی ریوی است که معمولاً در اثر مصرف طولانی‌مدت دخانیات ایجاد می‌شود. در برخی موارد پیشرفته، برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده ریه از طریق جراحی می‌تواند به:
بهبود عملکرد ریه.
کاهش علائم تنفسی مانند تنگی نفس.
افزایش کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
این نوع جراحی که به آن جراحی کاهش حجم ریه نیز می‌گویند، معمولاً برای بیمارانی انجام می‌شود که داروها و سایر روش‌های درمانی برای آن‌ها مؤثر نبوده است.
- بیماران مبتلا به عفونت‌های شدید ریوی
برخی عفونت‌های ریوی، مانند آبسه‌های مقاوم به درمان یا عفونت‌های قارچی گسترده، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند. در این موارد، هدف از جراحی:
برداشتن ناحیه عفونی.
جلوگیری از گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن.
کمک به بهبود سریع‌تر بیمار است.
- بیمارانی با سوراخ یا پارگی در ریه (پنوموتوراکس)
پنوموتوراکس زمانی رخ می‌دهد که هوا بین ریه و دیواره قفسه سینه گیر کند، که می‌تواند منجر به فروپاشی ریه شود. اگر این مشکل به صورت مکرر اتفاق بیفتد یا درمان‌های دیگر مؤثر نباشند، جراحی ممکن است ضروری باشد. این عمل شامل ترمیم سوراخ یا برداشتن بخشی از ریه برای جلوگیری از عود مجدد مشکل است.
- بیماران مبتلا به توده‌های خوش‌خیم یا کیست‌های ریوی
گرچه توده‌های خوش‌خیم و کیست‌ها معمولاً خطرناک نیستند، در مواردی که:
کیست یا توده باعث انسداد مجاری هوایی شود.
خطر عفونت یا خونریزی وجود داشته باشد.
رشد غیرطبیعی داشته باشند.
جراحی ممکن است به عنوان راه‌حل قطعی در نظر گرفته شود.
- بیماران مبتلا به بیماری‌های بینابینی ریوی
برخی بیماری‌های بینابینی ریوی مانند فیبروز ریوی، ممکن است به تخریب تدریجی بافت ریه منجر شوند. اگر بیماری در مراحل پیشرفته باشد و درمان‌های دارویی تأثیرگذار نباشند، پیوند ریه می‌تواند گزینه مناسبی برای این بیماران باشد.
- بیمارانی که به پیوند ریه نیاز دارند
پیوند ریه یک راه‌حل برای بیمارانی است که:
از بیماری‌های مزمن ریوی مانند فیبروز سیستیک، فیبروز ایدیوپاتیک یا COPD شدید رنج می‌برند.
عملکرد ریه‌های آن‌ها به حدی کاهش یافته که زندگی روزمره را مختل کرده است.
پیوند ریه معمولاً برای بیماران جوان‌تر و با شرایط جسمانی مناسب توصیه می‌شود.
- بیمارانی که به دلیل تروما نیاز به جراحی ریه دارند
آسیب‌های ناشی از تصادف، ضربه یا جراحت‌های نافذ قفسه سینه ممکن است به پارگی یا خونریزی ریه منجر شوند. در این موارد، جراحی برای ترمیم یا حذف بخش آسیب‌دیده ریه ضروری است.
- بیمارانی با بیماری‌های مادرزادی ریوی
برخی نوزادان یا کودکان ممکن است با مشکلات ساختاری یا بیماری‌های مادرزادی در ریه متولد شوند. جراحی برای اصلاح این مشکلات و جلوگیری از عوارض بیشتر در آینده ممکن است انجام شود.
- شرایط و ملاحظات پیش از جراحی
پیش از انجام جراحی ریه، پزشک وضعیت کلی بیمار را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که:
بیمار می‌تواند بیهوشی و جراحی را تحمل کند.
عملکرد سایر اندام‌ها، به ویژه قلب و کلیه‌ها، در وضعیت مناسبی است.
بیمار از سیگار کشیدن خودداری کرده باشد، زیرا مصرف دخانیات می‌تواند خطرات جراحی را افزایش دهد.
وضعیت روحی و روانی بیمار برای پذیرش این عمل مناسب باشد.
- خطرات و عوارض احتمالی جراحی ریه
مانند هر جراحی دیگری، جراحی ریه نیز ممکن است با خطراتی همراه باشد، از جمله:
عفونت.
خونریزی.
مشکلات ریوی مانند تجمع مایعات یا پنوموتوراکس.
درد یا کاهش ظرفیت تنفسی پس از جراحی.
پزشک و تیم درمانی برای کاهش این خطرات اقدامات پیشگیرانه انجام می‌دهند و مراقبت‌های لازم را ارائه می‌کنند.
نتیجه‌گیری
جراحی ریه یک روش درمانی مهم و مؤثر برای طیف وسیعی از بیماری‌های ریوی است. این عمل تنها برای بیمارانی که شرایط خاصی دارند و سایر روش‌های درمانی برای آن‌ها ناکافی بوده، توصیه می‌شود. انتخاب درست زمان و نوع جراحی، همکاری بیمار با پزشک و رعایت مراقبت‌های پس از عمل نقش کلیدی در موفقیت این روش درمانی دارد.
